Δια στόματος του υπουργού Πολιτισμού, κυρίου Παύλου Γερουλάνου ενημερωθήκαμε ότι, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση, το ΥΠΠΟ αποφάσισε να υιοθετήσει το «Πρόγραμμα Φράνσις» για την επιχορήγηση της μετάφρασης ελλήνων συγγραφέων στο εξωτερικό. Το πρόγραμμα προβλέπει τη χορήγηση 150.000 ευρώ ετησίως για το σκοπό αυτό. Εκδοτικοί οργανισμοί, φορείς, εκδοτικά ιδρύματα της αλλοδαπής που επιθυμούν, ενδιαφέρονται ή σχεδιάζουν την μετάφραση και έκδοση βιβλίων ελλήνων συγγραφέων (της αρχαίας ή σύγχρονης ελληνικής γραμματείας) μπορούν να απευθυνθούν στο νέο πρόγραμμα και να επιδοτηθούν έως και το 100% του εκδοτικού και μεταφραστικού κόστους.

Η είδηση αυτή προκάλεσε ικανοποίηση και ανακούφιση στην λογοτεχνική κοινότητα της χώρας αφού σκοπεύει να σπάσει την πολυετή εσωστρέφεια στο χώρο της μετάφρασης ελλήνων συγγραφέων στο εξωτερικό. Παρόμοιο πρόγραμμα ισχύει και στο παρελθόν αλλά διακόπηκε αναίτια το 2005 (για να προκαλέσει μάλιστα αναστάτωση σε ήδη συμβεβλημένους μεταφραστές και εκδοτικούς οίκους του εξωτερικού οι οποίοι είχαν μεταφράσει και εκδώσει ελληνικά λογοτεχνικά έργα, ενώ καθυστέρησε κατά πολύ η χορήγηση της επιδότησης). Το νέο πρόγραμμα θα χειρίζεται αποκλειστικά το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) και θα χρηματοδοτεί μεταφράσεις γραπτών κειμένων εκτός του λογοτεχνικού πεδίου. 

Την απόφαση για τις χορηγήσεις θα λαμβάνει επταμελής επιτροπή με επικεφαλής της διευθύντρια του ΕΚΕΒΙ, κα. Κατρίν Βελισσάρη.

Με την ευκαιρία, αξίζει να δούμε τι ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες για τις μεταφράσεις της εγχώριας λογοτεχνίας στο εξωτερικό.

– Η Ρουμανία επιδοτεί το 100% του κόστους της μετάφρασης και ένα μέρος του κόστους της προώθησης του βιβλίου.

– Η Τουρκία καλύπτει επίσης το 100% του ποσού, αν το ζητήσει ο ξένος εκδότης.

– Το Βέλγιο χρηματοδοτεί έως και τα 2/3 του ποσού του μεταφραστικού και εκδοτικού κόστους των συγγραφέων του σε άλλες γλώσσες.

– Η Ισπανία στηρίζει επίσης το 100% τις μεταφράσεις βιβλίων των επιφανών και δημοφιλών λογοτεχνών της.

– Η Γαλλία επιδοτεί κυρίως τη μετάφραση δοκιμίων (από 20% – 50%), ενώ δεν επιδοτεί βιβλία τεθνεώτων συγγραφέων. Η αίτηση για επιδότηση υποβάλλεται από τους ίδιους τους γάλλους εκδότες στο γαλλικό ΥΠΠΟ για τα βιβλία που αξίζει να επιδοτηθούν.

– Η Γερμανία επιδοτεί έως και 80% όσων λογοτεχνικών έργων θεωρεί καλή λογοτεχνία. Δεν επιδοτεί αστυνομική λογοτεχνία.

Εξίσου υψηλά ποσοστά των μεταφράσεων (περίπου 80%) καλύπτουν οι σκανδιναβικές χώρες, όπως επίσης η Πολωνία, η Τσεχία, η Ουαλλία και η Σκωτία. Αλλά όχι η Μεγάλη Βρετανία.

Η ελληνική,  γλώσσα με λίγους, τηρουμένων των αναλογιών,  χρήστες αλλά με μακρόχρονη ιστορία και πλούσια λογοτεχνική παράδοση, δεν έχει ουσιαστική και πάγια πολιτική για τη μετάφραση των βιβλίων στο εξωτερικό. Πρέπει, επιτέλους, να αποκτήσει. Η λογοτεχνία, η οποία είναι υπεράνω κρατών και εθνών, είναι και ο καλύτερος πρεσβευτής μιας χώρας. Είναι κοινότυπο αυτό που επισημάνουμε, αλλά πρέπει να το τονίσουμε … αλλιώς θα ξεχαστεί.