Yllka R. Imeri
Literatus, 2018
62 σελ.
ISBN 978-618-82114-6-9,
Τιμή € 7,00

Το 2018 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Literatus η ποιητική συλλογή της Ίλκα Ρ. Ιμέρι με τίτλο «Αίνιγμα» σε μετάφραση του εκδότη, Δρ. Σταύρου Ντάγιου. Η ως άνω ποιήτρια ανήκει στη νέα γενιά ποιητών του Κοσσόβου, γεννήθηκε στο Βρανιέ του Ανατολικού Κοσσόβου το 1992 και διδάσκει Γλωσσολογία στο πανεπιστήμιο της Γκιάκοβα. Εξέδωσε την αποτελούμενη από σαράντα πέντε ποιήματα συλλογή της στην Αλβανία το 2015 με ιδιαίτερη επιτυχία. Στα ποιήματά της πραγματεύεται κυρίως τον έρωτα, αλλά ως άλγος και συμφορά, όχι ως ευτυχία ή ολοκλήρωση, ως ανεκπλήρωτη επιθυμία που η αφηγήτρια υπομένει με καρτερία.

Θα λέγαμε πως το πρόσωπο της αφήγησης είναι μία γυναίκα δυναμική, σκοτεινή, βαθυστόχαστη, ‘βαριά’, με έντονους φιλοσοφικούς προβληματισμούς. Πρόκειται για πρόσωπο ιδιαίτερης καλλιέργειας, υψηλού μορφωτικού και πνευματικού επιπέδου. Απεχθάνεται τους καθωσπρεπισμούς, θα ήθελε να αποκοπεί από το κοινωνικό κατεστημένο, αλλά αντιλαμβάνεται πως δεν μπορεί να το κάνει, έχει ανάγκη το ίδιο το σύστημα («Εγώ», «Με έκανε να κλάψω», «Μελαγχολία για σένα») – όπως και εκείνο τη χρειάζεται. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί -γεγονός στο οποίο συμβάλλει καταλυτικά η άριστη γλωσσική κατάρτιση του μεταφραστή- είναι εξαιρετικά θηλυκή, μυστικιστική, πλούσια σε σύμβολα [συχνές αναφορές σε (κακορίζικα) πουλιά, τη σελήνη, νυχτερινά ή βροχερά τοπία που τονίζουν την απελπισία, τον λήθαργο, τη θλίψη, την οδύνη της απώλειας, τις ενοχές, τις εμμονές με το παρελθόν και την ερωτική συνεύρεση· την έλλειψη ενέργειας, την ανικανότητα υπέρβασης των ψυχολογικών, κυρίως, εμποδίων].

Η προσωπικότητα της αφηγήτριας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μοιραίας γυναίκας· ως διπλή με την έννοια της δίσημης (όχι της διχασμένης): αποτελείται από μία μάγισσα και μία Αγία· μία γυναίκα που χειραγωγεί σεξουαλικά και εγκλωβίζει συναισθηματικά τον άντρα που ποθεί. Που με τη σκέψη και το μυαλό της, με τη μορφή κατάρας, θα λέγαμε, ελέγχει τη μοίρα του («Όμηρος της αγάπης μου», «Σε δημοπρασία», «Να σε δω σαν ενθύμιο»). Ο εραστής της, από την πλευρά του, παρουσιάζεται ως ο δυνάστης που τελικά χειραγωγεί και καταστρέφει εκείνη. Που την ‘ξεζουμίζει’, που δεν είναι παρά ένας ηθοποιός που την εκμεταλλεύεται και στο τέλος την εγκαταλείπει («Περιπέτεια», «Σιωπηλός δολοφόνος», «Βασιλείς χωρίς στεφάνι»).

Ο έρωτας περιγράφεται στην πιο αρχέγονη, καταστροφική μορφή του: ως το πρωτόγονο πάθος που κυριεύει τους εραστές και τους καθιστά έρμαια της σεξουαλικής έλξης/ πράξης με αποτέλεσμα τον εθισμό τους στο άλλο πρόσωπο, τις ακρότητες, τη μη ύπαρξη αρμονίας και τη δυστυχισμένη κατάληξη (χωρισμός, αναμνήσεις, καταραμένες σχέσεις, ολέθρια έκβαση, ανικανότητα υπέρβασης του παρελθόντος, μίσος, τύψεις, τάση για εκδίκηση), όπως βλέπουμε στα ποιήματα «Περιπέτεια», «Γυμνή μπροστά σου», «Με αποκάλεσε ‘αγρίμι μου’», «Βρώμικη», «Πήγαινε». Ωστόσο, δεν απουσιάζουν και οι ισορροπημένες σχέσεις που αποτελούν στήριγμα για τα εμπλεκόμενα μέρη («Αρχή», «Εγώ και εσύ», «Ξανά ανατέλλει ο ήλιος»).

Σε πολλά σημεία ερχόμαστε αντιμέτωποι με την πικρία και τον προβληματισμό του ίδιου του ποιητικού υποκειμένου για την τύχη του και για το πώς αυτή θα μπορούσε να βελτιωθεί («Τέλος χωρίς αρχή», «Έμειναν μόνο οι αναμνήσεις», «Στάλες βροχής», «Η αορτή της καρδιάς μου»). Βλέπουμε την αφηγήτρια να καταφεύγει στο θείο μέσω της εξομολόγησης και την (αυτό)ψυχανάλυση μέσω της ποίησης προκειμένου να ανακουφιστεί από την οντολογική και εσχατολογική της σύγχυση («Χωρίς εισιτήριο», «Αίνιγμα», «Χτυπώ», «Εξομολόγηση σαρκικών αμαρτιών»).

Σε κάθε περίπτωση το «Αίνιγμα» είναι έργο υψηλής φιλοσοφικής αισθητικής και στοχαστικών προσαρμογών που μας δίνει τη δυνατότητα να καταδυθούμε στα μύχια της σύγχρονης γυναικείας σκέψης και ψυχοσύνθεσης σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ποίηση της Ιμέρι θυμίζει αποσπάσματα από τα ημερολόγια της Αναΐς Νιν συνιστώντας μία καθηλωτικά ειλικρινή, χωρίς συστολή και ταμπού έκθεση των βαθύτερων εμπειριών, πόθων, φόβων, προβληματισμών και αναζητήσεων ενός μεγάλου μέρους του αδέσμευτου θηλυκού πληθυσμού των ημερών μας και αξίζει αναμφισβήτητα να διαβαστεί. Παραθέτουμε χαρακτηριστικά τους στίχους του ποιήματός της με τίτλο «Ζωή» (σελ. 22):

«Όταν η ζωή έχει μενού, καταπίνεται χωρίς να την κοιτάξεις».

της Χριστίνας – Παναγιώτας Γραμματικοπούλου

Φιλόλογος Γερμανικής Γλώσσας, Ποιήτρια και Συγγραφέας